SARI NOKTA HASTALIĞI VE BESİN TAKVİYELERİ

Sarı Nokta Hastalığında Kullanılması Önerilen Takviyer ve bunların miktarları AREDS çalışma ile belirlenmiştir. Aşağıda çalışmaya ait genel bilgiler sizler için derlenmiştir. Keyifli Okumalar Dileriz....

AREDS ÇALIŞMASI

Besin desteğinin, yaşa bağlı makula dejenerasyonu (YBMD) ve katarakt hastalarında görme kaybını önlemeye yardımcı olduğu, kapsamlı, randomize, placebo kontrollü klinik çalışmadır.

AREDS 2 adı verilen Amerika Birleşik Devletleri’nde yaklaşık 70 merkezde yürütülen bu çalışmada; 10 mg lutein, 2 mg zeaksantin ve 1000 mg omega-3 yağ asitleri (uzun zincirli poliansatüre yağ asitleri - dokozaheksaenoik asit ve eikozapentaenoik asit) kombinasyon ve tek tek verilerek, 4203 hasta, 5 yıl süre ile izlenmiştir. Çalışmanın sonucunda yapılan analizlerde lutein ve zeaksantinin yaşa bağlı makula dejenerasyonunun ilerlemesini önlemede pozitif rolü olduğu gösterilmiştir. AREDS ve diğer çalışmalardan elde edilen tüm kanıtların toplamı lutein ve zeaksantinin beta karotenden daha uygun ve güvenilir olduğunu göstermiştir.

Yüksek genetik riskli yaşa bağlı makula dejenerasyonu hastalarında lutein ve zeaksantin alımının, özellikle koruyucu olabileceğine dair kanıtlar bulunmaktadır.

Lutein ve zeaksantin için resmi olarak tavsiye edilen beslenme düzeyi şu ana kadar belirlenmemiştir. Ancak, 1994 yılında yayımlanan bir çalışmada, yaşa bağlı makula dejenerasyonu riskini azaltmak için günlük 6 mg/gün lutein ve zeaksantin alımının yeterli olabileceği belirtilmiştir.

Karotenoid alımı ülkelere ve mevsimsel değişkenliklere göre farklılık gösterebilir. Amerika ve Avustralya'da yapılan çalışmalar, günlük yeşil yapraklı sebze ve meyve tüketiminin ve lutein alımının giderek azaldığını ortaya koymuştur. Araştırmalar, Amerika'da besinlerle tüketilen lutein miktarının genellikle 1-3 mg arasında olduğunu göstermektedir.

Yaşlılarda görülen malnütrisyon durumu, mikronütrisyon desteğinin önemini daha da vurgulamaktadır. Bu nedenle, yaşlıların beslenmesinde lutein ve zeaksantin gibi önemli mikronütrientleri yeterli düzeyde almalarına özen gösterilmelidir. Ancak, besinlerdeki lutein ve zeaksantin içeriğinin analizindeki güçlükler, yaşa bağlı makula dejenerasyonundaki bu iki mikronütrientin rolünün tam olarak anlaşılmasını zorlaştırmaktadır.

Son zamanlara kadar, analitik yöntemler nedeniyle besinlerin lutein ve zeaksantin içerikleri birlikte ölçülmüştür. Tablo 1'de görüldüğü gibi, çoğu sebze lutein içerirken, yumurta ve mısır hem lutein hem de zeaksantin içermektedir. Bu analiz güçlükleri nedeniyle yaşa bağlı makula dejenerasyonundaki lutein ve zeaksantinin rolü hala tam olarak açıklığa kavuşturulmamıştır. Bu nedenle, bu önemli mikronütrientlerin beslenmede yeterli düzeyde alınması, göz sağlığı açısından önemli olmaya devam etmektedir. AREDS2’nin önerdiği gibi lutein ve zeaksantin oranı 10 mg üstü olan örnek menü Tablo 1’de özetlenmiştir.

Vücudumuzda zeaksantin ve lutein sentezlenmez, bu nedenle diyetle dışarıdan alınmaları gereklidir. Lutein ve zeaksantin emilimi, vücut yağ düzeyi, oksidatif stres, diyetteki yağ miktarı ve vücuttaki mevcut yağ depoları gibi faktörlerden etkilenir. Bu nedenle, bu önemli besin maddelerinin besinlerdeki toplam miktarı kadar emilimleri de önemlidir.

Lutein ve zeaksantin, özellikle yemek zamanında alınmalıdır. Çünkü lutein, zeytinyağı gibi yağlarla birlikte alındığında daha fazla emilime uğrar. Örneğin, yapılan bir çalışmada, günde bir adet yumurta tüketiminin 5 hafta boyunca serum lutein seviyesini %26, zeaksantin seviyesini ise %38 artırdığı gösterilmiştir.

Çoğu araştırmada yumurtadaki lutein ve zeaksantin içeriğinin diğer çoğu sebzeye göre az olduğu görünse de, muhtemelen yağ içeriğine bağlı olarak yumurtanın biyoyararlanımının daha fazla olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle, doğru besin kombinasyonları ve besinlerin uygun zamanlarda tüketilmesi, lutein ve zeaksantin emilimini artırarak göz sağlığını desteklemek için önemlidir.

Yukarıdaki bilgiler diyetle lutein ve zeaksantin alımının yaşa bağlı makula dejenerasyonundan korunmada önemli bir rol oynadığını göstermektedir. Bu nedenle, yeterli lutein ve zeaksantin düzeyini beslenme yoluyla sağlamak önemlidir. Bu besin maddelerini beslenmede sağlayabilmek için diyette yeşil yapraklı sebzelerin yer alması önerilir. Yaşa bağlı makula dejenerasyonu olan veya riski bulunan bireylerde, lutein ve zeaksantinden zengin bir diyet önerilmesi uygun olacaktır. Bu sayede göz sağlığı korunabilir ve yaşa bağlı makula dejenerasyonu riski azaltılabilir.
 

Vücudumuzda zeaksantin ve lutein sentezlenmez, bunlar diyet yoluyla alınır. Lutein, zeytinyağı gibi yağlarla birlikte alındığında emilimi daha iyi olmaktadır. Yumurta ve mısır hem lutein hem zeaksantin içermektedir.  Besinlere ait lutein ve zeakstantin miktarları Tablo 12de yer almaktadır.

KAYNAK: Ozcan Kayıkcıoglu, vd. Retina Sağlığı İçin Beslenme. (2017).